Onvolmaaktheid is gaaf, ook in de ICT

Ben je gewoon bang of twijfelachtig? Hoe zorg je ervoor, dat je niets hoeft te doen, niets te beslissen? Je brandt een oplossing af door te wijzen op het imperfecte karakter van de oplossing: “het is geen totaaloplossing dus is de oplossing niet goed”. Daarmee stuur je de voorsteller weer op pad: kom maar met een beter voorstel. Je houdt je wel bezig met mijn eigen dingen.

De Nirvana drogreden of de leugen van de perfecte oplossing

Dit is zo’n heerlijke drogreden, die je binnen de ICT vaak tegenkomt. Waarom is het een incorrecte redenering? Omdat je een concrete oplossing vergelijkt met het ideale plaatje en niet met een alternatieve concrete oplossing. Het is een fantastisch strijdmiddel tegen iedere oplossing, die iemand aandraagt. Het fijnste zou zijn, dat je terug kunt vragen: heb je een betere oplossing? Als je een goede gespreksleider hebt komt er ook echt een antwoord van degene, die dit bezigt, dan moet die aan de bak om een concrete oplossing aan te bieden. In veel gevallen is de vergadering echter niet alert genoeg om dit spel te herkennen. Sterker nog: je toont met een Nirvana drogreden juist aan, dat je erover hebt nagedacht, JIJ weet tenminste WEL wat de “echte” oplossing is! Je hebt je zaken beter voor elkaar dan de voorsteller van een imperfecte oplossing.

Een variant op de Nirvana drogreden is het wijzen op het belang van andere uitkomsten. “We kunnen nu nog geen beslissing nemen, omdat het beter is te wachten op de uitkomsten van een ander overleg.” Alleen zo kun je tot de perfecte oplossing en realisatie komen. Dat moge zo zijn, maar het ontslaat je niet van de plicht om te wel te doen wat je binnen die kaders nog net wel kunt beslissen. OK, daar is energie voor nodig, maar het levert wat op. Soms werkt het zelfs nog beter, omdat je de beslissingen in een ander overleg constructief kunt beïnvloeden, waardoor de uiteindelijke belissingen nog breder gedragen kunnen worden.

Wat vind je van het schoonmaken van WCs? a. zinloos, want zodra het glanst, staat er al iemand klaar om deze blinkende perfectie te verontreinigen. b. wel zinvol, want ik heb die pot echt zien blinken, en die was toch vuil!

Een leuk perspectief is Wabi-Sabi, een Japans en boeddhistisch begrip, dat de schoonheid laat zien van alles wat niet perfect is, wat vergankelijk is en niet compleet. In tegenstelling tot ons streven naar perfectie, zijn in de Japanse levenskunst juist individualiteit, authenticiteit en onvolmaaktheid belangrijke waarden (en toch maken ze gave auto’s of juist daarom?) Kijk eens naar een website van een Zweedse designerin met mooie foto’s van imperfecte dingen.

De rijdende trein en het landschap

Ik stond voor de opgave om een Enterprise Architectuur te maken terwijl tegelijkertijd een migratie afhankelijk was van de criteria, die in deze architectuur zouden zijn opgenomen. De Nirvana-drogreden zou betekenen, dat ik achterover hang en meen, dat er niet gemigreerd kan worden zolang de architectuurprincipes niet zijn geformuleerd. Mijn voorstel was echter de migratie met richtlijnen te laten werken, waarvan een deel zich later laat uitkristalliseren tot architectuurprincipes. Dus eigenlijk terwijl we rijden het landschap schetsen en later pas de olieverf aanbrengen. Dat vraagt begrip voor onvolmaaktheid, zowel tijdens het bouwen als tijdens het uitvoeren: heerlijk, wat een uitdaging. O ja, en het wordt een ritje zonder bovenleiding!